تاثیر زیبائی‌شناسی اصوات کوهستان بر انسان

بین انسان و طبیعت  رابطه‌ای تنگاتنگ وجود دارد که از جهات گوناگون قابل بررسی و تأمّل می باشد،  امّا در اینجا بررسی مختصر رابطه  طبیعت، خصوصاً کوهستان با  حس زیبائی‌شناسی  مورد نظراست، که به واسطه آن انسان ها به آرامشی معنوی و الهامات هنری می‌رسند .  شاید همین امر یکی از دلایلی باشد که کوهستان مأمن بسیاری از  پیامبران، عرفا، فرهیختگان و هنرمندان بوده و می‌باشد.البته احساسات معنوی و روحانی در کوه قابل توجیه و تفسیر نیست و زبان از بیان آن الکن می‌باشد. اما در مورد حواس ظاهری می‌توان به بررسی موضوع پرداخت.

در کوهستان پنج حس  به نوعی درگیر می‌شوند، لذت بصری از مشاهده مناظر، استنشاق هوای پاک و عطر گیاهان، چشیدن آب چشمه ساران، لمس نسیم  و شنیدن اصوات کوهستان،  اما دو حس که جهت شناخت زیبائی استفاده می‌گردند، حس بینائی و شنوائی است.

اولین حسی که معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرد بینائی است، انسان از دیدن مناظر زیبای کوه به وجد می آید و شاید این دلیلی باشد که دیگر به سایر حواس توجّه نمی‌شود یا کمتر توجّه می‌شود، خصوصاً حس شنوائی که یکی دیگر از راه های شناخت زیبائی است.  اصوات کوهستان ازجمله صدای پرندگان، جویبارها  و صداهای گوناگونی که از وزش باد به وجود می‌آیند، همگی باعث بیداری حس زیبائی شناسی در ما می‌گردند .

 این اصوات را با کمی توجه می‌توان شنید و لذّت کوهپیمائی و کوهنوردی  را دو چندان کرد و همان گونه که برای دیدن یک منظره زیبا ممکن است بایستیم و تماشا کنیم، می توان گاهی توقّف کرد، چشم‌ها را بست وفقط شنید. و به همان نسبت که تنوع مناظر در ارتفاع‌های مختلف متفاوت است، می توان تفاوت اصوات را در ارتفاعات مختلف شنید و لذّت برد. مثلاً اختلاف صدای پرندگان از نظر نوع آنها و همچنین ارتفاعی که زندگی می‌کنند که در جنگل های انبوه صدایی بم تر دارند در حالی که در ارتفاعات بالاتر و چمن‌زارها صدای آنها زیرتر می‌شود و نوائی متفاوت پیدا می‌کند.

 مواردی نیز ممکن است باعث شوند که ما نتوانیم این اصوات را  بشنویم مثل سر وصدای گروه‌های کوهنوردی، صحبت کردن با همنوردان، استفاده از وسایل پخش صوت و نوع پوشاک که گاهی روی گوش‌ها را می‌پوشاند.

اگر یک بار لذت شنیدن این اصوات را درک کنیم، مطمئنا این موانع را  از سر راه برداشته و با تمام وجود به آن گوش جان می‌سپاریم.

این اصوات که آن را موسیقی کوهستان می‌توان نامید، از جهات گوناگون قابل بررسی می‌باشند، حتّی یکی از  رشته های علمی، موسیقی‌زیستی  است  که به بررسی این اصوات می‌پردازد. اما نظر ما بیشتر جنبه هنری و زیبائی‌شناسی این موسیقی است، که الهام‌بخش هنرمندان بسیاری برای خلق آثار هنری بوده است.

سامان خلیلی

منبع : وبلاگ موسیقی و کوهستان